LED Ampuller İçin Performans Değerlendirmesi

0
22537

Mesut ÇINAR, Utku ÖZTÜRK, Sahand ASHRAFIAN, Öznur SANATSEVER, İbrahim ÖKMEN,
Pelda GEZER, İsmail YÖRDENİKLİ, Oğuz ALTUN, Özkan TURHAN

Tasarım Merkezi, TLS Teknoloji Sistemleri, İstanbul, Türkiye
E-mail: arge@tdelektronik.com

ÖZET
Enerji tasarrufu ve yenilenebilir enerji kaynaklarının çok önemli bir hale geldiği günümüzde, enerji tüketimi gerçekleştiren cihazların teknik özelliklerinin belirli bir standarda oturtulması ve doğru değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu bağlamda günümüzde oldukça yaygın halde kullanılmaya başlanan enerji tasarrufu amacı ile
tüketicilerin evlerine giren Floresan ve kompakt flöresan (CFL) lambaları değiştirmeyi hedefleyen katı hal aydınlatma ürünleri olan LED lambaların incelenmesi, teknik değerlerin anlaşır olması ve doğru değerlendirilmesi bir zaruriyet haline gelmiştir.
Bu raporda market raflarında bulunan rastgele seçilmiş 10 adet LED ampul marka verilmeden genel teknik özellikler çerçevesinde test edilip, incelenmiş ve yorumlar eşliğinde performans değerleri rapor edilmiştir.

  1. Giriş

LED ampüller elektrik ile ışık elde ediminde konvensiyonel yöntemlerin verimlilik ve güvenilirlik sınırlarını aşarak aydınlatma alanına yeni bir soluk getirerek enerji verimliliği için de önemli bir kalem olmuştur.

Günümüzde başta ev tipi tüketiciler olmak üzere enerji tassarufu ve çevre CO2 emisyonunu azaltma noktasında LED ampüller yukarıdaki özellikleri ve gelişmeye hala açık olmaları sebebiyle çok önemli bir konumdadır. Önümüzdeki senelerde maliyetlerin daha düşmesi ve verimliliğin artması ile kompakt flöresan lambalar (CFL) gibi ürünler piyasadan silinecek ve LED ampüller tek kaynak haline gelecektir. Dolayısıyla bu derece önemli ürünler sıkı regülasyonlar çerçevesinde market raflarında yerlerini almalıdırlar.

Bu makale içerisinde hali hazırda yerli piyasa içerisinde büyük market zincirlerinde satılan 10 farklı üreticiye ait ampul test edilmiş ve raporlanmış olup, tüketicilerin raflardaki ürün performansını daha rahat anlaması hedeflenmiştir.

  1. LED Ampüller ile ilgili standartlar

Diğer sektörler gibi LED bazlı aydınlatma kaynaklarının güvenilirliğini, kalitesini, performansını irdeleyen bir çok standart bulunmaktadır. Bu standartların çoğu üreticilerden, test laboratuvarlarının ve uluslararası kuruluşların çalışmaları ile oluşmuş standartlardır. Bunlardan en önemli standartlar kuşkusuz güvenlik ve performans standartıdır. Bu standartlara ait kodlar ve tanımlamalar aşağıdaki gibidir;

  • TS EN 62612: LED Ampüller İçin Performans Standardı
  • TS EN 62560: LED ampüller için güvenlik standardı
  • TS EN 62471 : Fotobiyolojik Güvenlik Standartı

Giriş gerilimi 50V ve üzerinde olan tüm lambaların karşılaması gereken standart olan TS EN62560/AC’de CE ve alçak gerilim yönetmeliği (LVD) ye göre testler yapılmakta ve rapor edilmektedir. Bu test kapsamında göz sağlığımızı tehdit edecek UV ışıması da ölçülmekte ve sınır değerler içinde olup olmadığı rapor edilmektedir. LED ampullerin TSE EN 62560/AC testinden geçebilmesi için LED ışık kaynaklarının TS EN 62471 standartını karşılaması gerekmektedir.  Güvenlik testiyle birlikte LED ampul ile ilgili teknik kriterlerin çoğu test kapsamına dahil edilmiştir. Ülkemize ithal eden lambalar da öncelikle gümrükte ve daha sonra Piyasa Gözetim Denetim Daire Başkanlığı tarafından denetlenmektedir. Bu denetimler ülkemiz adına , kamu adına son derece kritik ve önemlidir.

Bununla beraber LED ampüller ithal edilirken ülkemizdeki ilgili kuruluşlar sadece IEC 62560 güvenlik testlerini uygulamakta ve performans standardı olan IEC 62612’i uygulamamaktadır. Bunun yerine tutarlılığı sorgulanması gereken Energystar sınıflandırılması yeterli görülmektedir, ancak bu sınıflandırma sadece ışık akısı ve güç değerleri üzerinden bir skala yaratmakta ve bu skala diğer performans özelliklerini göstermemekle beraber LED teknolojisi için eksik kalmaktadır, zira LED teknolojisinin yüksek veriminden dolayı ilgili ürünlerin hepsi 80+ etkinlik faktörüne sahip olup ya A+ ya da A++ sınıfına girmektedir.

Performans standartı içinde yer alan LED aydınlatma ürünlerinin ışık renk karakteristiklerinin nasıl ölçülmesi gerektiğini anlatan standart IES tarafından hazırlanmış olup adı LM-79-08’dur, ancak standartta belirtilen testlerin yapılması için gonyofotometre ve entegre küre gibi çok ciddi cihaz maliyeti oluşmakta ve buna bağlı olarak yatırımlar gerekmektedir. İlgili kuruluşlarda bu testler yapılmamakta ve beyan değerine göre sınıflandırma yapılmaktadır. Ev tipi kullanıcının ve hatta birçok KOBİ şirketlerinin bu ürünlerin kalitesini ve standarda uyumunu kontrol etme gibi bir durumu maalesef bulunmamaktadır. Bu nedenle LED ampüllerin performansının test edilmesi, raporlanması ve kamu yararı gözetilmesi son derece acil ve önemlidir.

  1. Ürün Karşılaştırmaları

TS EN 62612 LED ampullerin performans kritlerlerini 5 ana başlık altında belirleyen bir standardarttır. Bu standart çerçevesinde ürünlerin güç tüketimi, ışık akısı, renk sıcaklığı (CCT) ve renk geri verim indeksi (CRI) değerleri, ürün ölçüleri, ürün ömrü (ışık akısı sürekliliğ, sürücü dayanıklılığı) gibi verilerin kabul edilebilir tolerans değerleri belirtilmektedir. Beyan değerlerine göre olması gereken ölçüm toleransları aşağıdaki gibidir;

  TSE EN 62612 Kabul Kriteri
Güç Tüketimi %15
Işık Akısı %10
CCT 4 Mac Adam (+/- 100K)
CRI +/- 5
Lümen Sürekliliği Kategori A – E, 6000 Saat
Sürücü Dayanıklılığı Aç-Kapa Testi, Isıl Döngü Testi

Günümüzde TSE, Gümrük Bakanlığı ve PGD (Piyasa Gözetim ve Denetimi) gibi kuruluşlar performans testi anlamında olumlu adımlar atsa dahi TS EN 62612 standardının içerdiği performans değerlendirmeleri tam anlamı ile uygulanmamaktadır.

Aşağıda 10 farklı üreticiye ait ürünün IEC 62612 çerçevesinde teknik incelemesi mevcuttur. Detaylı incelendiği zaman bu ürünlerin;

  • %80’i Güç Tüketimi toleransına uymaktadır
  • %90’ı Işık akısı toleransını tutturmaktadır.
  • %100’ü CRI toleransını tutturmaktadır.
  • %80’i CCT toleransını tutturmaktadır.
  • %80’inde Lümen sürekliliği ile sınırlı bilgi verildiği gözlemlenmiştir.
  • %100’ünde Performans testi yapıldığına dair bilgiler bulunmamaktadır.
  • %100’ünde Aç-Kapa bilgisi bulunmamaktadır.

  1. Sonuç ve Değerlendirme

Sonuçlar göstermektedir ki; market raflarında bulunan ürünlerin en az 20%’si perfomans açısından standartlara uymamaktadır. Bu kadar çok tüketilen ve gelecekte daha çok tüketilecek böyle bir ürün için 20% çok yüksek bir orandır. Bu nedenle kutu üzerinde beyan edilen değerlerin küresel performans standartına göre kontrol edilmesi gerekmektedir ve ayrıca performans standartının içerdiği ömür, dayanıklılık , maksimum sıcaklık gibi diğer performans kriterleri de kapsama dahil edilmelidir.

 

 

Referanslar

 

ENGLISH

TURKCE

LED BULBS

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz