Bu sayımızda Sistem Elektrik ve Phonexled aydınlatma markalarının Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Emin ALTUN ile güzel bir söyleşi yaptık. ‘’Aydınlatma sektörü LED ile birlikte hızlı bir dönüşümden geçmektedir. Doğru ışığa; enerji ve kaynak tasarrufu sağlayan, verimliliği ve güvenliğini artıran insan sağlığını koruyan ürünlere dikkat çekiyoruz. Standartlara uymayan ve tüketicileri yanıltan firmaların peşini bırakmayacağız.’’ dedi.
Öncelikle Firmanızdan bahsedebilir misiniz?
38 yıl önce aydınlatma ve elektrik malzemeleri alım-satımı için firmamızı Karaköy’de kurduk. O zamanlar firmamızın ortakları arasında Çin büyükelçisi de yer alıyordu. Başlangıçta ülkemizde olmayan elektrik ve aydınlatma ürünlerinin ithalatını Çinden yaparak işimize başladık. Daha sonra ETS trafo olarak emaye bobin teli üretmeye başladık. 2002 yılında proje taahhüt işlerine girdik ve Akparti’nin genel merkez binasının aydınlatma projesini yapmak ilk işlerimizden biri oldu. Daha sonra bizim için de referans olan Bolu geçiş tünelinin Aydınlatma projesini gerçekleştirdik. Bugüne kadar Kamu ve Özel sektöre ait yüzlerce projeyi kendi ürünlerimizi kullanarak başarı ile teslim ettik. Firmamız, ülkemizin en modern ve en tasarruflu aydınlatma ürünlerini üretmektedir.
Ülkemizde olmayan Aydınlatma Ürünlerinin İthalatını yaptık dediniz. Bu konuyu açabilir misiniz?
Altaş markası ile ülkemize birçok aydınlatma ürününü ilk getiren firma olduk. Amacımız, aydınlatma sektörünün gelişiminde doğru ve başarıya yönelik çalışmalar yaparak sektörde kalite ve güven anlamında öncü olduk. 1992 yılında Balastlı Sodyum civa buharlı ampuller, Enerji tasarruflu ampuller, PLC tasarruflu ampuller, Halojen Ampuller, Metal Halide Ampuller, Standart Akkor Ampulleri vb ürünlerinin ithalatını yaparak Türkiye’deki kullanıcılarla tanıştırdık.
Firmamız Karaköy piyasasına yön veren markaların başında geliyor. 2006 yılında Karaköy’deki esnafların LED ile tanışmasını sağlayan ilk firma olduk. Bu ürünlerle ilk projelendirmesini yaptığımız işlerin başında Boğaziçi köprüsünün LED dönüşümü gelir. O dönemde Dolmabahçe sarayının dış cephe aydınlatma işlerini, partner olduğumuz önemli bir marka ile birlikte yine bir taahhüt firmasının ihalesi altında teslim ettik. Hatta burada sayın cumhurbaşkanımıza LED konusunda ufak bir bilgi sunma imkânını bulduk.
Firmanızın Ürün ve Ürün Grupları Nelerdir?
Ürünlerimizden ana hatlarıyla bahsedersek iç ve dış aydınlatmanın yanında dekoratif aydınlatma ürün gruplarımız vardır. Sokak lambaları, Endüstriyel yüksek tavan aydınlatma ürünleri, linear ürün gruplarının üretimlerinin yüzde 80’nini kendimiz yapıyoruz. NICHIA Led ürünlerinin ana bayiliğini yapıyoruz. Ayrıca bünyemizde, Samsung ve Philips marka OEM ürünlerinin bayilikleri de bulunmaktadır.
Firma olarak üretimle ilgili neler söyleyebilirsiniz?
30 kişilik bir personelle üretim yapıyoruz. Projelerin yoğunluğuna göre bazen bu sayı iki katına çıkabiliyor. Na tamam ürünleri tamamlıyoruz. Ürünlerin Kasa, gövde ve enjeksiyon kısımlarını kendi kalıplarımız ile markamıza fason olarak ürettiriyoruz. Fabrikamızda ürünlerimizin kalite kontrolü yapıldıktan sonra müşterilerimize gönderiyoruz
Peki Firmanızın İhracat oranı nedir?
Ürünlerimizi 17 ülkeye ihraç ediyoruz. Dünyada yaşanan pandemi ile birlikte ihracatımız yavaşlasa da ciro anlamında geçen yılın aynı seviyelerinde diyebiliriz. 2020 yılı İMMİB verilerine göre Nijerya’ya en fazla ihracat yapan firma olduk. Gönül isterdi ki bu rakamları daha yukarılara çıkaralım. Yeni dönemdeki yapılanmamızı ve enerjimizi ihracata daha fazla ayıracağız. Markamıza ve ürünlerimize güveniyoruz. İhraç ettiğimiz ülkelerdeki müşterilerimizin ve kullanıcıların ürünlerimizden ve hizmetimizden memnun olması en büyük avantajımızdır.
Projelerdeki yol haritanız nedir. Süreç nasıl işliyor?
Gelişmeye açık, yenilikçi, tasarruflu, sektörümüzün tüm ihtiyaçlarını karşılayan disiplinli ve lokomotif bir firmayız. Bünyemizde projeleri takip eden bir ekibimiz var. Bazı projeleri kendimiz alırken bazı projelere de iş tecrübemizden dolayı ürün desteği sağlıyoruz. Sonuç olarak birçok projede ürünlerimiz kullanılmaktadır.
Projelerden bahsettiniz. Biraz bu konuda bilgi verebilir misiniz?
Firmamız aynı sektörden ya da farklı sektörlerden bir çok firma ile ulusal ve uluslararası düzeyde işbirlikleri yapmaktadır. OEM ürünlerden bahsettim. Bu OEM ürünleri, satışının yanında kendi projelerimizde de kullanıyoruz. Şu anda ülkemizde yapılan stadyumların aydınlatmalarının yüzde 70’ini Phonex markası ile bizler gerçekleştirdik. Muğla Stadyumu, Yalova Stadyumu, Kocaeli Stadyumu ile şu anda yapımı devam eden Mardin Midyat Stadyumunun aydınlatmasını sağlıyoruz.
Covid-19 pandemi süreci yaşanıyor. Bu sürecin planlamasını nasıl yaptınız?
İnsanlar, yaşam ve sağlıklarından endişe ediyor. Firma olarak koruyucu tüm tedbirlerimizi aldık. Buna rağmen şahsım başta olmak üzere birçok arkadaşımız bu hastalık ile karşılaştı. Firmamızın bu süreçte iş yükü arttı. Yurtdışından gelen talepler oldu. Perakendeden daha çok projelere odaklandık. İç piyasada rekabetin getirdiği olumsuzluklardan dolayı kar marjlarımızda düşüş oldu. Ürün grubumuzu daha da çeşitlendirerek geniş bir alana hitap etmeye başladık. Şu anda dört mağazamız var ve bu mağazamızın birinde tamamen dekoratif avize ürünlerimizin satışı gerçekleşmektedir. Ayrıca, yeni bir mağaza açıyoruz Ramazan Bayramı sonrasında tam anlamıyla aktif hale gelecektir. Ankara’da da gelecekte bir mağaza açmayı planlıyoruz. Tamamen kendimize ait ürünlerin satışını yapacağız. Biz al sat yapan bir firma değiliz. Üreten ve geliştiren bir markayız.
Aydınlatma sektöründe ciddi bir makinalaşma söz konusudur. Sizce bunun sebepleri ne olabilir. Sektörün geleceği nereye gidiyor?
Yapılmış ve yapılacak olan yatırımların çok iyi analiz edilmesi gerekir. Anadolu’da güzel bir söz vardır. “Yarım hoca din yıkar, yarım usta ev yıkar, yarım doktor can yakar derler. Yatırım yaparken piyasanın ne istediğini bilmeniz gerekiyor. Yurtdışı pazarlarına ne satabilirsiniz bunların yatırım yapılmadan önce analiz ve tespit edilmesi şarttır. Satış ile yatırımın oranlamasını çok iyi dengelemek gerekiyor. Satamayacağınız bir ürünü yaparsanız elinizde ürün şişer ve fiyatını aşağı çekmek zorunda kalırsınız. Bu da yatırım maliyetine yansır. Bu maliyetle ayakta kalmanız zorlaşır. Yatırım yapılmadan önce ürün satışlarıyla bir pazar ve değer oluşturup sonra yatırıma karar vermeniz gerekir. Neyin nasıl yapılacağını bilmediğimiz için önce yatırım yapıyoruz sonra ürün için pazar arıyoruz. Bu sebeple birçok firma fiyatı geriye çekiyor. Fiyatı düşen ürünün size para kazandırması da mümkün olmuyor. Sonuçta atıl ve verimsiz bir yatırımla marka ve firma zarar görüyor.
Karaköy’de beş mağazası olan bir firmasınız. Aydınlatmada kalitesiz ürünlerden herkes şikâyet ediyor. Sizin görüşleriniz nedir?
Ürünlerimiz, beş mağazamızın dışında e-ticaret sitelerinin birçoğunda da satılmaktadır. Alibaba üzerinden yurtdışından gelen taleplere de cevap vermekteyiz. İnsanlar aydınlatmayı öğrenmeye başladı. Önceleri iki ürünün karşılaştırılması sadece fiyat odaklı iken bugün ürünün özellikleri sorulmaya başlandı. Artık insanların kafası karışık değil.
Size yaşadığımız ve içinde olduğumuz bir olayı anlatayım. Aslında ülkemizdeki sorunun temeli de burada başlıyor. Sektörümüzden olan bir firma TSE markalı bir katalog çıkardı. Bizde TSE’ye bu konuda firmanın alınmış bir TSE başvurusunun ya da belgesinin olup olmadığını sorduk. TSE genel sekreterliğinden gelen cevapta ise bu firmanın böyle bir müracaatının olmadığı belirtildi. Firmaya neden ürünlerinize TSE vurdunuz dediğimizde ise İthal edilirken gümrük beyannamesinden geçirdikleri bir tane üründeki TSE belgesini tüm ürünlerde gösterdikleri sonucu ortaya çıktı. Çok ilginçtir ki bir ihalede sahte TSE belgesi ile ihale yarı fiyatına bu firmada kaldı. Çünkü maliyetinin altında bir teklif ile iş firmada kaldı. Sizce burada kullanılacak ürününler ne kadar sağlıklı olur. TSE bu firma hakkında soruşturma açtı. Dürüst iş yapan firmalara aydınlatma sektöründe çok ihtiyaç var. Artık bazı şeylerin açık açık konuşulmasında fayda vardır.
Bu durumda gümrüklerde bir sıkıntı olduğu mu ortaya çıkıyor?
Tabi ki ülkemizde serbest piyasa kuralları işliyor. Herkes ithalat yapacaktır. Sundukları malın üzerine ne olduğunu yazmaları gerekiyor. Elmayı ile elma karşılaştırırsanız sorunda çözülmüş olacaktır. Ama siz elma ile armudu karşılaştırırsanız sorunu hiçbir zaman çözemezsiniz. Ülkemizde kaçakçılıkla ilgili çok düzenlemeler yapıldı. TSE ’siz ürünler artık kaçakçılık statüsüne dahil edildi. Ülkemizde kaçakçılıkla ilgili çok düzenlemeler yapıldı.1918 sayılı yasa ile men cezası kanunu daha çok devlete işlenmiş suçlar olarak görülürken, 4926 sayılı yasa değiştirilerek kaçakçılıktan men cezası kanunu parasal sınıfına girdi. Aydınlatma ciddiye alınması gereken, pazarı geniş kullanıma sahip ve yeniliklere açık bir sektördür. İşi bilmeyenler ve yukardaki gibi işe hile katanlar olunca çok daha dikkat etmeniz gerekiyor. Biraz parası olan en kolay aydınlatmadan para kazanacağını sanıyor.
Daha yeni yaşadığım bir anımı paylaşmak isterim. Bu aslında bir anlamda işin özeti de olur. Önemli bir proje için görüşmeye gittiğimizde ilgili yetkili bize ne iş yapıyorsunuz diye bir soru sordu. Biz de aydınlatma taahhüt işleri yapıyoruz dedik. Yetkili kişi ihaleye gelen firmaların çoğunun kuyumcu, müteahhit, otobüs firması sahibi, yatırımcı, gibi işle alakası olmayan kişiler olduğunu söyledi.
Aydınlatma ile alakası olmayan insanlar bu işi yapıyoruz diyerek ihalelerde boy gösteriyor. Biraz parası olan Çin’den ya da başka ülkeden ürün getiriyor ve çok para kazanacağını sanarak ortaya çıkıyor. Ama iş istedikleri gibi gitmeyince yarı fiyatına piyasaya sürüyorlar. İnanın ki piyasa bozulmasın diye böyle kişilerden zaman zaman ürün aldığımız oluyor.
Neticede, biz her konuda kalite, denetim, belge vb. ürünlerimizin arkasındayız. Son yıllarda kamu kurum ve kuruluşları gerek üreticilerin kalitesiz ve güvensiz ithal ürünlerin haksız rekabetine maruz kalmaması gerekse vatandaşın can ve mal güvenliğinin korunmasını teminen, ürünleri risk derecesine göre ithalat aşamalarında ürün güvenliği denetimine tabi tutmakta. Bu denetimler sonunda uygunsuz/güvensiz bulunan ürünler ya imha ediyor ya geldiği ülkeye geri gönderiliyor.
Bu düşünce neden kaynaklanıyor?
Aydınlatma sektörü LED ile birlikte çok daha çeşitlilik arz etmeye başladı. Bir de piyasa hacmi oldukça geniştir. Bu da parası olanlar için tercih sebebi oluyor. Ama işin içine artık teknoloji girdi. Aydınlatmada artık ışık değerleri, tasarım, elektronik gibi teknik ve bilgi konuşuluyor..
Son olarak ne söylemek istersiniz?
Aydınlatma işi çok ciddi bir meslektir. İşi bilen insanlara projelerini teslim etsinler. Ben bu sektöre 17 yaşında 20m2 bir dükkânda başladım. Öğrenerek ve tecrübe ederek bugünlere geldik. Aydınlatma işi yapan birçok kişi watt ile lümen arasındaki ilişkiyi bilmiyor. Böyleleriyle sürekli karşılaşıyoruz ama aynı kişiyi sektörde bir daha göremiyoruz. Mutlaka işi bilen insanlar sektöre giriş yapsınlar. Aydınlatma sektöründe sermaye işlemiyor. Dünyada birçok global marka dahi artık sektörden çıktı. Firma olarak hedefimiz, ARGE’ye önem vererek daha nitelikli ürünlere imza atmak olacaktır.